Trong đầu tư tài chính, có lẽ bạn đã quá quen thuộc với hai trường phái là phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản. Khi Crypto ra đời, lại xuất hiện một trường phái phân tích mới đó là phân tích On-chain. Có thể thấy rằng, hướng phân tích này không còn quá xa lạ, ngày càng nhiều những cộng đồng chia sẻ về các bài viết phân tích biến động Bitcoin trên On-chain.
Tuy nhiên, có rất nhiều rào cản lớn cho những người mới đang tập đọc các chỉ số này, một phần là do không biết cách đọc đúng, hiểu đúng và tư duy đúng khi đọc và kết hợp các chỉ số với nhau tạo thành một Insights.
Mặt khác, để phân tích On-chain cần có nền tảng kiến thức về Blockchain, mà kiến thức Blockchain lại là một lĩnh vực kiến thức khá khó cho những nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia thị trường mà lại không có kiến thức về IT.
Do đó, ở bài viết này, mình sẽ chọn lọc ra các chỉ số, và các kiến thức Blockchain cơ bản để giúp các bạn có thể dễ dàng tiếp cận và thuần thục phân tích On-chain.
Lưu ý rằng, mọi công cụ phân tích đều không phải là chén thánh giúp bạn có thể dễ dàng kiếm được tiền ngay lập tức. Bạn cần kết hợp cả phân tích On-chain, phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật và cân nhắc những yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến thị trường trước khi quyết định xuống tiền. Vậy nên, hãy nên xem phân tích On-chain như một công cụ cung cấp thêm thông tin trong quá trình quyết định đầu tư của bạn.
Đọc thêm: Cách sử dụng chỉ báo SMA & MA xác định điểm mua và điểm bán hiệu quả
UTXO là viết tắt của "Unspent Transaction Output". UTXO chain chỉ đơn giản là một Blockchain sử dụng phương thức kế toán UTXO (các Blockchain sử dụng UTXO là Bitcoin, Litecoin, Cardano,...). Trên lớp giao thức của UTXO chains sẽ không có tài khoản hoặc ví. Thay vào đó, đồng coin được lưu trữ dưới dạng danh sách UTXO.
Thuật ngữ "Unspent Transaction Output" ám chỉ thực tế là một UTXO đại diện cho đầu ra của một giao dịch mà người dùng nhận được, mà người dùng đó có thể chi tiêu (spent) trong tương lai (do đó gọi là Unspent ). Đó là một cách khác UTXO đề cập đến số dư coin (ví dụ: BTC) được kiểm soát bởi một địa chỉ cụ thể.
Lưu ý rằng, UTXO chỉ là phương thức kế toán trong Blockchain, và được dùng trong rất nhiều Blockchain khác nhau, ở bài viết này UTXO mình nói tới là UTXO trong mạng lưới Bitcoin.
Mỗi UTXO có thể được so sánh với một tờ tiền hoặc đồng xu ngoài đời. Giả sử bạn có 50k Vnd tiền mặt, bạn có thể có các trường hợp sau:
Trong ví dụ trên, mặc dù có các trường hợp khác nhau nhưng bạn luôn có đúng 50k Vnd. UTXO hoạt động theo cùng một cách. Khi bạn thấy một số dư duy nhất trong ví Crypto của mình, số dư này thực sự có thể được tạo thành từ bất kỳ số lượng UTXO nào, nó sẽ dựa trên lịch sử giao dịch trước đây của bạn. Khi được cộng lại với nhau, các UTXO này sẽ tổng hợp thành tổng số dư được giữ trong ví của bạn.
Cũng giống như tiền mặt, UTXO không thể được tách ra. Lấy ví dụ về việc mua một tách cà phê có giá 15k Vnd, nếu bạn chỉ có năm tờ 10k Vnd, bạn phải trả thừa (bằng cách đưa hai tờ 10k Vnd) và nhận tiền lẻ là 5k Vnd.
UTXO hoạt động theo cách tương tự. Giống như bạn không thể xé một phần tờ 10k Vnd để trả tiền cà phê, bạn không thể gửi một phần của UTXO. Nếu bạn muốn gửi cho ai đó 3,75 BTC, nhưng chỉ có một UTXO trị giá 10 BTC trong ví của mình, bạn phải gửi toàn bộ UTXO cho người nhận và sau đó nhận tiền thừa, giống như khi bạn thanh toán bằng tiền mặt. (Tất nhiên, quá trình này được xử lý bởi giao thức Blockchain và không yêu cầu bạn phải tin tưởng người nhận để trả lại sổ dư thay đổi của bạn).
Như vậy, khi bạn thực hiện chuyển khoản này, người nhận sẽ nhận được 3,75 BTC và 6,25 BTC còn lại dưới dạng "tiền lẻ" sẽ được gửi lại địa chỉ của bạn dưới dạng UTXO mới (UTXO mới được tạo ra). Nếu bạn tiếp tục chuyển Bitcoin đi, thì UTXO cũ ( lúc này là 6,25 BTC trước đó) sẽ bị phá hủy và, số dư Bitcoin mới trong ví của bạn (Unspent Output) sẽ tạo thành UTXO mới.
Tóm lại, UTXO mới được tạo ra khi ví Bitcoin có sự biến động (giao dịch chuyển đổi, mua bán), và UTXO mới đó sẽ bị phá hủy và tạo thành UTXO mới khi ví Bitcoin đó tiếp tục có sự biến động. Nói các khác, chỉ cần ví Bitcoin có giao dịch UTXO sẽ được làm mới.
Mặc dù so sánh UTXO với tiền thì rất hữu ích để hiểu khái niệm cơ bản, nhưng có một số rào cản giúp chúng ta khó hiểu sâu hơn về nó:
Do đó, chúng ta sẽ đến với ví dụ tiếp theo là so sánh với Vàng. Ở phần ví dụ này mình sẽ so sánh giữa UTXO với Vàng để đơn giản hóa việc giải thích về UTXO và cũng như giúp các bạn có nền tảng để hiểu sâu hơn về các số liệu phức tạp trên On-chain (ví dụ: Realized Cap, Coin-days Destroyed, and Realized Profit/Loss).
Mặc dù Bitcoin có thể chia nhỏ được, nhưng chúng ta không nên nhìn nhận ở góc nhìn đó, mà thay vào đó là số lượng rời rạc, chẳng hạn như Vàng.
Giả sử ta có vấn đề tương tự này giữa UTXO và Vàng, trong đó 1.5 BTC = 1.5 ounce Vàng:
Giả sử rằng 1.5 $BTC tương đương 1.5 ounce Vàng. Để tiêu 0,2 ounce Vàng tại một cửa hàng, chúng ta không thể bẻ một phần của ounce Vàng và chỉ trả phần đó. Thay vào đó, họ phải “Nung chảy toàn bộ 1,5 ounce” bằng cách đưa nó vào một Transaction.
Quá trình này sẽ hủy 1,5 ounce Vàng ban đầu (UTXO bị hủy) và đúc một ounce Vàng mới với mệnh giá mới (UTXO được tạo ra) Trong trường hợp này, giao dịch sẽ tạo ra:
Với giao dịch, mạng lưới có thể phân chia và “Đúc” ounce Vàng thành bất kỳ tập hợp mệnh giá tùy ý nào (tương tự là các UTXO mới được tạo) và gửi nó đến nhiều địa chỉ khác nhau tùy theo yêu cầu.
Những Bitcoin Miner thì được xem như những người vận hành thiết bị nấu chảy và rèn, và người dùng phải trả một khoản phí nhỏ cho dịch vụ của họ (phí giao dịch).
Bây giờ chúng ta sẽ đi tìm hiểu tại sao quá trình tạo ra và phá hủy UTXO lại quan trọng trong phân tích On-chain. Dự trên lý thuyết UTXO và các ví dụ ở trên, chúng ta có thể tìm hiểu rất nhiều về hành vi của nhà đầu tư dựa trên lịch sử của UTXO bằng cách nghiên cứu thời gian và mức giá mà chúng được tạo ra và phá hủy. Ví dụ như:
Realized Capitalization (Realized Cap) là một biến thể của Bitcoin: Market Cap [USD] được định giá với mỗi UTXO dựa trên giá khi UTXO được di chuyển lần cuối (giá di chuyển lần cuối là giá thị trường mà UTXO được tạo ra lúc đó ), chỉ số này hoàn toàn trái ngược với giá trị hiện tại của nó. Do đó, nó đại diện cho giá trị thực sự của tất cả các UTXO trong mạng lưới, trái ngược với chỉ số Bitcoin: Market Cap [USD] phản ánh giá trị thị trường của chúng.
Nói cách khác Bitcoin: Market Cap [USD] sẽ cho chúng ta biết được giá trị của một đồng Bitcoin trên thị trường, trong khi Bitcoin: Realized Cap cho chúng ta biết giá trị của Bitcoin trong mạng lưới.
Bitcoin: Realized Cap sẽ bỏ đi sự sai số của các Bitcoin bị mất và không hoạt động trong thời gian dài (quên mật khẩu ví $BTC), và phản ánh đúng giá trị của các Bitcoin "còn sống" theo sự hiện diện thực tế của chúng trong mạng lưới.
Khi một Bitcoin được di chuyển lần cuối (UTXO) ở mức giá rẻ hơn (mức giá của UTXO), nó sẽ định giá lại các đồng Bitcoin theo giá hiện tại và do đó Bitcoin: Realized Cap sẽ tăng lên một lượng tương ứng. Tương tự, nếu một đồng Bitcoin được giao dịch ở mức giá thấp hơn so với lần di chuyển cuối cùng, thì nó sẽ được định giá lại ở mức giá rẻ hơn và có mức giảm tương ứng trên Bitcoin: Realized Cap.
Với Bitcoin: Realized Cap của mỗi đồng Bitcoin tại thời điểm được di chuyển lần cuối, nó có thể được coi là đại diện cho giá trị được lưu trữ trong chính đồng Bitcoin đó. Do đó, số liệu này có thể được coi là con số ước tính cơ sở chi phí tổng hợp (aggregate cost basis) cho mạng lưới Bitcoin và làm nền tảng cho các chỉ số như MVRV, NUPL.
Bitcoin: Realized Cap sẽ có những hướng đi sau:
Market Value to Realized Value (MVRV) là tỷ lệ giữa Bitcoin: Market Cap [USD] của một tài sản (mà ở đây là Bitcoin) so với Bitcoin: Realized Cap của nó. Bằng cách so sánh hai chỉ số này, MVRV có thể được sử dụng để biết khi nào giá cao hơn hoặc thấp hơn "giá trị hợp lý" và để đánh giá khả năng sinh lời của thị trường.
Đọc thêm: Cách nhận biết và đầu tư theo dòng tiền hiệu quả trong thị trường crypto
Độ lệch cực lớn giữa Market Capitalization và Realized Capitalization có thể được sử dụng để xác định đỉnh và đáy thị trường khi chúng phản ánh các giai đoạn "cực đoan" của nhà đầu tư lãi và lỗ không thực (unrealized profit/loss).
Về cơ bản, MVRV là sự so sánh những điều sau đây:
Bitcoin: Market Value to Realized Value Ratio (MVRV) sẽ có những hướng đi sau:
Bitcoin: MVRV Z-Score được sử dụng để đánh giá khi một tài sản (ở đây là Bitcoin) được định giá quá cao hoặc bị định giá thấp so với "giá trị hợp lý" của nó, Bitcoin: MVRV Z-Score nhấn mạnh độ lệch chuẩn (standard deviation) giữa Bitcoin: Market Cap [USD] và Bitcoin: Realized Cap.
Khi giá trị thị trường cao hơn đáng kể so với giá trị thực tế, Bitcoin: MVRV Z-Score chỉ ra đỉnh thị trường (vùng màu đỏ), trong khi điều ngược lại cho thấy đáy thị trường (vùng màu xanh lá cây).
Bitcoin: Spent Output Profit Ratio (SOPR) cung cấp Insight về tâm lý thị trường vĩ mô, khả năng sinh lời và các khoản lỗ được thực hiện trong một khung thời gian cụ thể. Nó phản ánh mức độ lợi nhuận thực hiện cho tất cả các đồng Bitcoin được di chuyển trên On-chain.
SOPR được đo lường bằng cách chỉ xem xét các đồng Bitcoin đã di chuyển theo thang thời gian được theo dõi (hàng ngày, hàng giờ, v.v.) và lấy tỷ lệ giữa giá trị thị trường tại thời điểm UTXO được tạo ra và giá trị thị trường khi UTXO bị tiêu hủy.
Bitcoin: Spent Output Profit Ratio (SOPR) sẽ có những hướng đi sau:
Bitcoin: Adjusted SOPR (aSOPR) có cấu trúc và cách giải thích tương tự như số liệu Bitcoin: Spent Output Profit Ratio (SOPR), tuy nhiên aSOPR loại trừ tất cả khối lượng giao dịch đối với các đồng Bitcoin có tuổi thọ UTXO dưới 1 giờ.
UTXO có tuổi thọ rất ngắn thường không đại diện cho việc mua hoặc bán, nó thường liên quan đến các giao dịch chuyển đổi từ ví này sang ví kia hơn. Số liệu Bitcoin: Spent Output Profit Ratio (SOPR) thường coi các UTXO có tuổi thọ rất ngắn là giao dịch mua bán, điều này thường làm nhiễu cho số liệu.
Một UTXO được xem là đang có lãi nếu giá hiện tại cao hơn giá tại thời điểm nó được tạo. Ngược lại, một UTXO sẽ xem như đang lỗ nếu giá hiện tại thấp hơn giá tại thời điểm nó được tạo.
Percent UTXOs in Profit làm nổi bật tỷ lệ phần trăm của tổng số UTXO hiện đang có lãi. Nhìn chung ở chỉ số này các giá trị cao hơn có thể gợi ý thị trường đang bước vào vùng đỉnh, trong khi các giá trị thấp hơn có thể báo hiệu đáy thị trường đã tới.
Unrealized Profit thể hiện tổng lợi nhuận tích lũy bởi UTXO được tạo ra khi giá của Bitcoin thấp hơn giá thị trường.
Khi quan sát sự chênh lệch giữa giá của UTXO lúc được tạo so với giá thị trường hiện tại, chúng ta có thể xác định xem Bitcoin trong UTXO nếu bán ra lúc này thì nó sẽ lãi hay lỗ khi so sánh với giá thị trường.
Tuy nhiên hiện tại Glassnode đã không còn dữ liệu của Unrealized Profit, thay vào đó là Relative Unrealized Profit. Relative Unrealized Profit là kết quả của Unrealized Profit chia cho Market Cap của Bitcoin.
Khi Relative Unrealized Profit trên 0.75 nghĩa là báo hiệu số $BTC UTXO hầu hết trên thị trường đều đang rất lời và rất dễ có áp lực xả tạo đỉnh.
Unrealized Loss thể hiện tổng lỗ mà UTXO đang tích lũy, và được tạo ra khi giá của UTXO Bitcoin thấp hơn giá thị trường.
Tuy nhiên hiện tại Glassnode đã không còn dữ liệu của Unrealized Loss, thay vào đó là Relative Unrealized Loss. Relative Unrealized Loss là kết quả của Unrealized Loss chia cho Market Cap của Bitcoin.
Khi Relative Unrealized Loss trên 0.6 nghĩa là báo hiệu số $BTC UTXO hầu hết trên thị trường đều đang cực kì lỗ nặng và có khả năng cao thị trường sẽ không xả tiếp.
NUPL (Net Unrealized Profit/Loss) là chỉ số cho thấy sự chênh lệch giữa Unrealized Profit và Unrealized Loss để xác định xem toàn bộ UTXO trong mạng lưới hiện đang ở trạng thái lãi hay lỗ.
NUPL sẽ trả lời cho câu hỏi giả sử nếu tất cả các UTXO hiện tại đều xả trong hôm nay, thì các nó sẽ lãi hay lỗ?
Bằng cách xem xét chênh lệch giữa giá khi UTXO được tạo so với giá thị trường, chúng ta có thể xác định UTXO đó đang ở trạng thái Unrealized Profit hay Unrealized Loss. Khi xem xét điều này trên toàn bộ mạng, chúng ta có thể thấy mạng đang lãi bao nhiêu và lỗ bao nhiêu.
Nói chung, NUPL càng lệch khỏi 0 thì xu hướng thị trường sắp gần chạm đỉnh hoặc đáy. Như vậy, NUPL có thể giúp các nhà đầu tư xác định khi nào nên chốt lãi (màu xanh) và khi nào nên khi nào mua lại (màu đỏ).
Realized Profit là chỉ số cho biết tổng giá trị đã chính thức được chốt lời (tính theo giá trị USD) trong ngày hôm đó. Lợi nhuận được tính khi giá lúc UTXO được tạo ra thấp hơn giá thị trường.
Realized Profit miêu tả bức tranh hiện tại trong mạng lưới khi các nhà đầu tư có lời đang bán, điều này báo hiệu sự thay đổi trong tâm lý thị trường và đưa ra ngụ ý rằng giá hiện tại đang bị mua quá mức hoặc đắt đỏ. Cùng lúc đó, nó cũng báo hiệu nguồn cung thanh khoản trong thị trường đang tăng lên khi các tài sản (ở đây là Bitcoin) đã được đưa trở lại lưu thông thanh khoản (chốt lời).
Realized Loss là chỉ số cho biết tổng giá trị đã chính thức được chốt lỗ (tính theo giá trị USD) trong ngày hôm đó. Phần lỗ được tính khi giá lúc UTXO được tạo ra cao hơn giá thị trường.
Khi một UTXO được di chuyển trên On-chain, giá trị của chúng lúc di chuyển xong sẽ được đánh giá lại so với giá trị trước khi chúng được di chuyển. Kỹ thuật này có thể được sử dụng để thiết lập mức độ lợi nhuận hoặc thua lỗ đã được thực hiện.
Đọc thêm: Bí quyết quản lý vốn và cách hạn chế thua lỗ trong đầu từ crypto
Net Realized Profit/Loss là số liệu tính toán lãi hoặc lỗ ròng (tính theo giá trị USD) cho tất cả các UTXO được chi tiêu trong khung thời gian được xem xét. Điều này phản ánh tâm lý chung của thị trường, cho thấy tình hình của dòng vốn đang vào hoặc ra và xu hướng lợi nhuận của mạng lưới.
Dựa theo Net Realized Profit/Loss cho thấy:
Ở trên là những chỉ số On-chain cơ bản hữu ích mà mình đã tổng hợp lại cho những người mới có thể thực hành đọc hiểu dễ dàng. Các bạn nghĩ sao về sự hữu ích ở các chỉ số On-chain trên, hãy để lại bình luận bên dưới nhé!
© Copyright By TradeCoinVN 2022. All Rights Reserved
Bình luận
Đăng nhập