DAO là một giải pháp giúp giải quyết vấn đề quyền lực quá tập trung và một nhóm nhỏ, gây mất tính dân chủ và quyền quyết định từ cộng đồng. Đây là một khái niệm mà anh em thường thấy trong các dự án hay tổ chức liên quan tới Crypto.
Trong bài viết này, TradeCoinVN sẽ giúp anh em hiểu về DAO cùng như các vấn đề xung quanh nó.
DAO là gì?
DAO (Decentralized Autonomous Organization) là một hình thức tổ chức và quản lý một cách phi tập trung. Nếu như trước đây, một tổ chức sẽ cần người lãnh đạo để ra quyết định thì với DAO, tất cả biểu quyết sẽ được thực hiện với smart contract. Về cơ bản, bạn cứ hiểu là tổ chức dạng DAO không cần ban quản trị (Board of Director) để lèo lái tổ chức.
Thay vào đó, DAO sử dụng những điều khoản được thống nhất từ trước, sau đó sẽ code vào hợp đồng và tự động vận hành.
Ưu điểm mà chúng ta có thể thấy rõ nhất từ DAO chính là sự minh bạch và tính dân chủ trong quản trị/ quản lý. Tất cả thành viên trong DAO, không phân biệt chức vị hay đẳng cấp, đều có thể tham gia vào quá trình biểu quyết. Trước khi voting, họ cũng có thể kiểm tra thông tin, đưa ra những đề xuất dựa trên tinh thần minh bạch, phân quyền mà DAO hướng tới.
Nhờ đó, anh em có thể thấy DAO đang cố gắng hướng tới một xã hội công bằng và dân chủ hơn đúng không? Chưa hẳn đã là như vậy đâu. Hãy cùng đào sâu hơn về mô hình hoạt động cũng như ưu và nhược điểm của DAO nhé.
Mô hình hoạt động của DAO
Mô hình hoạt động của DAO dựa trên nguyên tắc phi tập trung và tự trị, với sự điều hành chủ yếu thông qua hợp đồng thông minh (smart contract). Quyết định trong DAO thường được thực hiện thông qua quá trình đề xuất và bỏ phiếu on-chain.
Trong mô hình DAO, quyền lực và quyết định được phân phối đều cho tất cả các thành viên. Thường số lượng token mà mỗi cá nhân nắm giữ sẽ sử dụng làm cơ sở cho quyền bỏ phiếu và tham gia quyết định.
Có nghĩa là nếu nắm giữ càng nhiều token, anh em càng có tiếng nói và quyền đưa ra các quyết định quan trọng cho dự án. Mỗi đề xuất mới hoặc thay đổi trong DAO đều phải qua quá trình bỏ phiếu dựa trên số token mà thành viên nắm giữ này. Đó là cơ chế vận hành cơ bản của DAO.
Ưu và nhược điểm của DAO
Ưu điểm
Một số ưu điểm của DAO bao gồm:
- Dân chủ hóa quyết định: DAO trao quyền cho thành viên tham gia quản trị và đưa ra quyết định, thay vì tập trung quyền lực trong tay một nhóm nhỏ người lãnh đạo.
- Tính minh bạch cao: Mọi đề xuất sẽ được voting on chain nên ai cũng có thể nhận thông tin và tham gia biểu quyết.
- Phản ánh lợi ích của cộng đồng: Mọi quyết định và hành động đều dựa trên sự đồng thuận của cộng đồng, đảm bảo lợi ích và mong muốn của số đông.
- Giảm yếu tố cá nhân: Vì mọi hoạt động đều đã được code trong hợp đồng thông minh nên sẽ không có sự chi phối của một cá thể nào đó lên DAO.
Nhược điểm
Nhược điểm của DAO bao gồm:
- Bảo mật smart contract: Các lỗ hổng bảo mật trong smart contract của DAO có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, và việc sửa đổi sau khi triển khai gặp nhiều khó khăn.
- Quyết định dân chủ nhưng thiếu hiệu quả: Việc cho phép mọi thành viên tham gia quyết định có thể dẫn đến các quyết định kém chất lượng do không phải ai cũng có trình độ & kiến thức chuyên môn.
- Tốc độ ra quyết định chậm: Bởi vì lấy ý kiến voting từ từng cá nhân trong DAO nên thời gian hoàn thành một đề xuất sẽ lâu hơn so với các tổ chức truyền thống có 1 ban lãnh đạo dẫn dắt.
- “Nước trong quá thì không có cá”: Nhiều thông tin nội bộ hay quyết định riêng tư có tầm ảnh hưởng quan trọng sẽ không phù hợp với DAO vì tất cả mọi thứ đều minh bạch on-chain.
Token-Based DAO
Token-Based DAO là mô hình hoạt động của DAO mà token đóng vai trò trung tâm. Mô hình này xuất hiện rộng rãi trong crypto từ các blockchain như Bitcoin và Ethereum, cho đến các protocol như MakerDAO và Uniswap.
Trong mô hình này, token không chỉ là phần thưởng cho những người tham gia đảm bảo bảo mật cho mạng lưới mà còn là quyền lực cho người sở hữu trong việc đưa ra quyết định về hướng đi của protocol.
Organization (Shared-based DAO)
Organization (Shared-based DAO) là mô hình của DAO dựa trên cổ phần, trong đó các thành viên chia sẻ mục tiêu chung trong một lĩnh vực nhất định, chẳng hạn như Ventures DAO, chuyên về đầu tư.
Trong mô hình này, quyền lực quyết định được dựa trên số cổ phần (shares) mà mỗi thành viên sở hữu, thường thông qua việc bỏ phiếu cho hoạt động của tổ chức hoặc đề xuất dự án để đầu tư.
Điểm khác so với Token-based DAO là mô hình Shared-based DAO thường có cơ chế "permissioned", yêu cầu các thành viên phải đáp ứng các điều kiện nhất định để tham gia. Điều này có nghĩa, không có chuyện anh em chỉ cần nằm giữ token là có thể tham gia DAO mà còn phải đáp ứng các điều kiện khác tuỳ từng dự án.
Mô hình này mang lại ưu điểm về việc dễ dàng quản lý và tập trung hóa nguồn lực. Nhưng bù lại, nó đối mặt với thách thức trong việc mở rộng quy mô do có thêm yếu tố các điều kiện bổ sung.
Tổng kết
DAO mở ra một tương lai đầy hứa hẹn trong vấn đề quản trị của một dự án. Các dự án DAO có tốc độ phát triển khá nhanh, anh em có thể chọn những dự án DAO tiềm năng để đặt 1 chân lên thuyền.
Tuy nhiên, các dự án DAO hiện tại vẫn còn rất nhiều việc phải làm để trở nên chặt chẽ và hoàn thiện hơn.
Anh em nhận định như nào về tương lai của các dự án DAO? Hãy để lại bên dưới comment cho TradeCoinVN biết nhé!
Lưu ý: Nội dung bên trên không phải là lời khuyên đầu tư. Anh em chỉ nên tham khảo và tự mình tìm hiểu kỹ trước khi quyết định xuống tiền. Hãy là nhà đầu tư có trách nhiệm với tiền của mình, chúc các bạn thành công!
