Tất cả chúng ta đều biết Bitcoin (BTC) chính là đồng coin đầu tiên và có vị thể ảnh hưởng lớn nhất toàn bộ thị trường Crypto. Vì là cái tên tiên phong nên sự tin tưởng của cộng đồng với BTC là không phải bàn sau hơn chục năm thăng trầm, đặc biệt là nhờ vào cơ chế đồng thuận Proof-of-work (PoW) cổ điển.
Tuy nhiên, đánh đổi với điều đó, Bitcoin gặp khá nhiều vấn đề với khả năng mở rộng. Anh em developers trên toàn thế giới đã nghiên cứu đưa ra các giải pháp khắc phục, tiêu biểu như Lightning Network - một state channel cải thiện khả năng thanh toán. Dẫu vậy, chúng ta phải thẳng thắn thừa nhận rằng, cũng có kết quả đấy nhưng không đáng kể.
Cho tới năm 2023, với sự xuất hiện của các game mới như Bitcoin Ordinals hay BRC-20, toàn bộ thị trường Crypto mới dần nhận thức về Bitcoin Layer 2 (L2). Buzzword này sau đó đã thu hút được sự chú ý và kéo dòng tiền khổng lồ trong giai đoạn đầu năm 2024.
Để không lỡ con sóng này, trong bài viết dưới đây, hãy cùng TradeCoinVN tìm hiểu về “vùng đất” Bitcoin L2 màu mỡ và xác định xem đâu là những cái tên đáng chú ý nhé.
Như mình đã đề cập ở phần trên, Lightning Network, một giao thức thanh toán hai chiều theo hướng state channel, được sử dụng rất nhiều trong những năm gần đây (từ 2018 tới 2023).
Lightning Network có cơ chế hoạt động tương tự các giải pháp mở rộng phổ biến trên thị trường, đó là xử lý giao dịch off-chain sau đó mới lưu trữ dữ liệu on-chain. Tính đến đầu tháng 04/2024, Lightning Network có 15,000+ node xử lý thông lượng khoảng 4600 Bitcoin. Một con số tương đối ấn tượng đấy chứ.
Tuy nhiên, đừng vội mừng thầm, chưa chắc đã “giòn” đâu. Theo dữ liệu từ Defillama, tính đến cuối Q1/2024, tổng giá trị tài sản locked lại (TVL) của Lightning Network chỉ dừng ở mức khiêm tốn là 300 triệu USD. Sự trái ngược về thông số này phản ánh điều gì?
Đó chính là tốc độ phát triển của Lightning Network khá chậm. Điểm hạn chế của Lightning chính là tính khả dụng, rủi ro bảo mật và đặc biệt là vấn đề phân mảnh thanh khoản. Sự nhức nhối này ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng thu hút người dùng & dòng tiền cũng như các đội ngũ developers phát triển dApps trên Lightning, hệ quả là chúng ta thấy con số TVL khiêm tốn bên trên.
Ngoài ra, một số báo cáo ghi nhận rằng việc thiết lập và vận hành node trên Lightning tương đối phức tạp, vì vậy, hầu hết lưu lượng truy cập đều chảy qua một số thành phần Centralized. Mình không hề fud hay đánh giá thấp Lightning Network. Thực tế, tới hiện tại giải pháp này vẫn đang chạy tốt và là “cứu cánh” cho nhiều nhà đầu tư Bitcoin. Dẫu vậy, quan điểm của mình là cần có sự nâng cấp đổi mới để hướng tới mục tiêu Mass Adoption.
Rất may mắn là thị trường đang chứng kiến một số giải pháp L2 Bitcoin thay thế nổi lên. Các L2 này vẫn hoạt động dựa trên các nguyên tắc cũ nhưng có nhiều giải pháp linh hoạt với performance tối ưu hơn, phù hợp với các framework trên Bitcoin hiện tại.
Nếu các BTC L2 mới tận dụng được tiềm năng công nghệ kết hợp với nguồn tài sản khổng lồ từ Bitcoin, dù là xuống tiền invest vào token hay tham gia degen hệ sinh thái, chắc chắn các nhà đầu tư sẽ có cơ hội lợi nhuận khổng lồ.
Để không dài dòng nữa, chúng ta cùng khám phá những cái tên tiềm năng trong mảng này nhé. Có thể bài viết chưa cung cấp góc nhìn đầy đủ nhất nhưng mình hy vọng sẽ đem tới cho bạn những thông tin hữu ích, hỗ trợ việc đánh giá các cơ hội đầu tư trong ngách Bitcoin L2. Let’s get it.
Stacks (STX) là một trong những giải pháp mở rộng đa năng đầu tiên được xây dựng trên BTC, có smart contract và đã chạy mainnet được một thời gian tương đối dài trên thị trường Crypto. Mình đánh giá đây là một trong những OG “xịn sò” của ngách Bitcoin L2, vậy nên, chúng ta sẽ phân tích về dự án này chi tiết hơn so với những cái tên khác nhé.
Được phát triển từ giai đoạn 2012-2013, sau đó Stacks đã raise vốn thông qua một đợt bán token dưới sự chấp thuận của SEC vào năm 2019, dự án này đã phát triển bền bỉ cùng Crypto market nói chung và Bitcoin nói riêng hơn một thập kỷ vừa qua.
Mặc dù Stacks hay được biết tới với vai trò là L2 Bitcoin, tuy nhiên, native token dùng cho gas fee của mạng lưới này lại là STX chứ không phải BTC.
Tầm nhìn mà Stacks mong muốn thực thi thành công đó là biến Bitcoin trở thành một tài sản đầu tư với biên lợi nhuận hấp dẫn thay vì một kho lưu trữ giá trị. Để làm được điều đó sẽ cần tới một hệ sinh thái Defi đa dạng mảng miếng với nhiều game build xung quanh Bitcoin nằm trên Stacks.
Dự án sẽ cần giải quyết hai bài toán dưới đây để biến tầm nhìn này thành hiện thực:
Nắm được vấn đề thì cần có giải pháp. Đội ngũ Stacks đã giới thiệu tới cộng đồng bản nâng cấp Nakamoto, sẽ khắc phục những thách thức bên trên. Thực tế, Nakamoto Upgrade đã chạy testnet và dự kiến ra mắt chính thức trong tháng tới.
Stacks sẽ có sBTC - một hệ thống hai chiều trustless (không cần tin cậy), thừa hưởng tính bảo mật của BTC. Nhiều khả năng, sBTC sẽ thu hút dòng tiền lớn chảy vào Stacks và trong tương lai, có thể sBTC sẽ thay thế vị trí của STX trong vai trò token được sử dụng rộng rãi trong hệ sinh thái.
Ngoài ra, trong bản nâng cấp Nakamoto sẽ có một cải tiến lớn khác là giảm thời gian tạo block xuống khoảng 5 giây (trên lý thuyết).
Vậy nên, Nakamoto Upgrade được xem như là bước tiến lớn giúp thay đổi cuộc chơi Defi trên Bitcoin ecosystem nói chung và Stacks nói riêng. Sắp tới, ta sẽ thấy Stacks vừa mạnh về bảo mật lại vừa có tốc độ tạo khối nhanh hơn, quá đã!
Tiếp theo, chúng ta cùng nhìn vào những diễn biến thực tế của Stacks Defi. Một số cái tên nổi bật trong hệ có thể kể tới ALEX, StackingDAO, Bitflow,... Trong đó:
Cùng với cú hích từ bản nâng cấp Nakamoto, BTC Halving cũng đóng vai trò động lực tăng trưởng cho token STX. Và đừng quên rằng, mức vốn hóa pha loãng (FDV) của STX đang ở mức 3,6 tỷ USD. Trong khi đó, các L2 trên Ethereum đều có mức FDV tương đối lớn, hầu như trên mốc 10 tỷ USD. Tiềm năng đấy chứ.
Đây chỉ là một phép so sánh đơn giản, không phải lời khuyên đầu tư. Ngoài Stacks, dưới đây mình sẽ cung cấp thêm thông tin về một vài cái tên Bitcoin L2 nữa để bạn tự đánh giá nhé.
Một dự án OG khác ra đời từ giai đoạn 2014, đó chính là Syscoin (SYS). Mặc dù sản phẩm không có gì nổi trội hay sở hữu công nghệ gì mới, tuy nhiên, dự án vẫn đang có những bước phát triển tích cực. Mới đây nhất, Syscoin đã giới thiệu Rollux - một optimistic rollup tương thích EVM được xây dựng trên bộ khung OP Stack.
Có thể bạn chưa biết, tương tự như Stacks (STX), Syscoin cũng sử dụng chính token SYS làm công cụ thanh toán gas fee trên mạng lưới chứ không dùng BTC.
Ngoài ra, một điểm ấn tượng của Syscoin đối với bản thân mình chính là perfomance về giá token trong giai đoạn đầu năm 2024.
Tính tới tháng 03/2024, giá SYS đã bay mạnh hơn so với hai cái tên STX và BTC. Với mức FDV trên 200 triệu USD và volume giao dịch 24h trên 20 triệu USD, SYS đạt đủ điều kiện để các nhà tạo lập làm giá “ăn theo” tin tốt của Bitcoin. Đó cũng là lý do mình thêm Syscoin vào danh sách này.
Ngoài SYS, STX, còn nhiều dự án cũ khác cùng ý tưởng build L2 trên Bitcoin. Tuy nhiên, phần lớn các Layer 2 này có thanh khoản thấp và cộng đồng cũng không mấy sôi động. Nếu bạn quan tâm thì cũng có thể note những cái tên sau: Counterparty (XCP), Omni (OMNI) và Sovryn (SOV).
Merlin Chain là một ZK rollup tương thích EVM dành cho Bitcoin-native assets và được xây dựng dựa trên bộ khung Polygon CDK. Dự án đang sử dụng một sequencer tập trung và hỗ trợ cả ví BTC lẫn ví EVM.
Đội ngũ đứng sau Merlin Chain chính là Bitmap Tech, một cái tên sừng sỏ trong thị trường crypto với network rộng lớn. Trong tháng 02/2024, OKX Ventures cùng với nhiều quỹ khác đã xuống tiền đầu tư cho Merlin Chain của Bitmap Tech.
Với vị thế retail, sẽ có một vài cách để sở hữu token MERL như sau:
Đầu tiên, sẽ có 20% total supply được dành cho các nhà đầu tư tham gia Merlin’s Seal - chương trình staking của Merlin Chain. Và lượng token này được unlock ngay tại TGE trong tháng 04/2024 luôn. Users có thể stake tài sản trên Bitcoin hoặc Ethereum để kiếm point và point này có thể chuyển đổi thành MERL token. Số tài sản stake này sẽ không được rút cho tới khi Bitcoin Halving diễn ra.
Và bạn biết gì không? Ý tưởng này của Merlin Chain đã thu hút 3,8 tỷ USD tài sản locked lại trong giao thức. Một con số rất khủng đấy.
Trong số 3,8 tỷ đô la tài sản bị khóa đó, Bitcoin chiếm 57%, tiếp theo là BRC-420 và BRC-20 chiếm khoảng 26%. Cuối cùng là NFT Ordinal, ETH và stablecoin. Ngày 18/04/2024, Merlin Chain chính thức TGE token MERL. Hiện tại, MERL đang có vốn hóa pha loãng là 1,1 tỷ USD, volume 24h là khoảng 500k USD.
Contract bạn có thể lấy ở đây: 0x5c46bff4b38dc1eae09c5bac65872a1d8bc87378
Citrea là một optimistic rollup tương thích EVM sử dụng Zero-knowledge proof được phát triển bởi Chainway Labs. Citrea có một cầu nối (bridge) dựa trên multisig với 1-of-N honesty assumption. Nhiều chuyên gia đánh giá thiết kế này sẽ mang tới khả năng bảo mật tốt nhất market dưới sự hỗ trợ của BitVM.
Trong năm 2023, dự án đã huy động thành công 2,3 triệu USD ở seed round do Galaxy lead với sự tham gia của Delphi Ventures.
Babylon là một giao thức cho phép chuyển giao bảo mật cho một nhóm các validator (Bitcoin stakers). Các staker này sẽ nhận được phần thưởng (emissions) và phí (fee) từ các sidechain nếu hoàn thành tốt nhiệm vụ và sẽ bị phạt (slashing) nếu gian lận hoặc hoạt động thiếu hiệu quả.
Bạn có thể hiểu mô hình hoạt động của Babylon Chain tương tự EigenLayer trên Ethereum, đó là “cho thuê khả năng bảo mật”. Tuy nhiên, vì PoW khác với PoS nên staker Babylon sẽ không nhận thưởng BTC native giống như staker EigenLayer nhận ETH native.
Dự án đã huy động được 18 triệu USD trong tháng 12/2023 với những cái tên nổi bật trong ngành Crypto. Polychain Capital và HackVC lead vòng này, ngoài ra, còn một số VC khác như Polygon Ventures, OKX Ventures,...
Ngoài những cái tên bên trên, bạn có thể theo dõi một số Bitcoin L2 đã TGE sau đây:
Bên cạnh đó, còn một số dự án chưa ra token, có mối quan hệ mật thiết với Bitcoin ecosystem, cũng rất đáng chú ý. Bạn nên note lại những cái tên này nhé:
Nếu so sánh giữa Layer 2 trên Bitcoin và Layer 2 trên Ethereum, bạn sẽ thấy sự chênh lệch giữa vốn hóa của hai phe. Từ đó, ta có thể đánh giá được phần nào tiềm năng tăng trưởng của các giải pháp mở rộng trên Bitcoin Ecosystem.
Dẫu vậy, chúng ta cũng cần nhớ rằng đây mới là giai đoạn sơ khai. Tiềm năng là có nhưng sẽ luôn đi cùng rủi ro. Nhiều dự án mới chỉ ở giai đoạn thử nghiệm nên sẽ cần một khoảng thời gian dài nữa để chứng minh được nội lực cũng như tính hữu ích của sản phẩm.
Về quan điểm cá nhân, mình khá bullish về mảng Bitcoin L2 này nên sẽ theo dõi sát sao trong thời gian tới. Còn bạn thì sao? Bạn đánh giá thế nào về buzzword này? Đâu sẽ là dự án bạn tin rằng sẽ thay đổi cuộc chơi Bitcoin ecosystem? Hãy để lại bình luận để trao đổi với các thành viên trong cộng đồng TradeCoinVN nhé.
© Copyright By TradeCoinVN 2022. All Rights Reserved
Bình luận
Đăng nhập